In de KUNST
KIJKWIJZER©, bespreek ik hoe je op een gemakkelijke maar
geconcentreerde manier naar kunst kunt kijken. Ik leer je, dat te benoemen en te verwoorden wat je ziet en je
gewaar wordt.
Les 5. AFSTAND TOT
DE WERKELIJKHEID
In les vier heb ik
uitgebreid stil gestaan bij ‘Formaat en Maatvoering’. In deze les werd duidelijk dat de keuze die de kunstenaar
hierin maakt, een belangrijke invloed heeft op hoe wij zijn kunst(werk) ervaren.
In deze vijfde les,
kijken we naar nog zo’n belangrijk aspect dat van grote invloed is. De keuze die de kunstenaar maakt ten aanzien
van de relatie van zijn werk tot de alledaagse werkelijkheid. Soms lijkt het of een kunstwerk bijna samenvalt
met die alledaagse werkelijkheid. Hooguit wordt een beeld of een voorwerp uit de context gelicht. In veel andere
kunst(werken) zien we dat de kunstenaar een zekere afstand schept tot de alledaagse werkelijkheid. Zijn werk
vormt dan een interpretatie of vertaling, abstrahering van de werkelijkheid. Zo ontstaat in de beeldtaal van de
kunstenaar een ‘nieuwe’ werkelijkheid. Meer specifiek de werkelijkheid van de wereld van de kunstenaar. We
zeggen hierover dan dat de kunstenaar zijn eigen universum schept. In de moderne en vooral ook hedendaagse kunst
zijn er kunstenaars, die in hun werk eigenlijk alleen maar verwijzen naar de wereld van de kunst, of naar zijn
eigen concrete in kunstwerken ‘gegoten’ werkelijkheid, zijn kunstwereld.
Kortom die als
‘afstand’ tot de werkelijkheid omschreven benadering van de kunstenaar is een belangrijk onderscheiden principe.
Om dit aspect aan u uit te leggen maak ik een vergelijking, in op zoek naar de ‘werkelijkheid’. Veel plezier met les vijf.
Jan Willem van
Rijnberk
KUNST KIJKEN NEDERLAND.nl
LES 5: AFSTAND TOT DE WERKELIJKHEID, een andere eenheid?
Opzoek naar de
werkelijkheid
In les
vier zagen we dat, door de keuzes van de kunstenaar ten aanzien van afmeting en formaat wij als toeschouwer
worden beïnvloed, hoe maatvoering ons beïnvloedt bij het ervaren van het kunstwerk. In deze les kijken we naar
nog zo’n belangrijk gegeven. In hoeverre de door de kunstenaar gemaakte uitbeelding wel of juist niet samenvalt
met de visuele realiteit van onze alledaagse werkelijkheid.
De benadering van de werkelijkheid
Natuurlijk is de relatie die de kunstenaar in zijn kunstwerk heeft aangebracht tot
de reële werkelijkheid, iets wat door ons als beschouwer direct wordt opgemerkt. Elke mens
vertrekt in zijn ‘beeldidioom’ vanuit de door hem of haar waargenomen werkelijkheid, zoals de alledaagse
realiteit zich aan ons voor doet, zoals ze door ons wordt gezien.
Soms
vergeten we dat ook een kunstenaar, net als een schrijver, start met een wit vel papier of leeg doek voor zich.
Dat voordat de kunstenaar zijn uitbeelding schept, er dus eigenlijk ‘niks’ was. Dat alles wat de kunstenaar
maakt een geconstrueerde werkelijkheid is. Nu zijn kunstenaars vooral meesters van de verbeelding en doen niets
liever - zo lijkt het - als een spel spelen met ‘de realiteit’ door hier op in te grijpen. Populair en bekend
zijn de werken van bijvoorbeeld de Belgische kunstenaar René Magritte (1898 – 1967) die een
illusionistisch spel speelde met
de door hem geschilderde weergegeven ‘werkelijkheid’ zoals hiernaast. Pas dan beseffen we het. Het schilderij
is niet het echte voorwerp maar een afbeelding ervan, ook al lijkt de weergave nog zo
natuurgetrouw....
tot zover deze kennismaking met
les 5, klik hier om terug te gaan.
KUNST
KIJKEN NEDERLAND
|